Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Goleniowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

G., dnia 14 marca 2025 r.

Sąd Rejonowy w Goleniowie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: sędzia Aneta Iglewska-Wilczyńska

po rozpoznaniu w dniu 14 marca 2025 r.

na posiedzeniu niejawnym (art. 148 ¹ § 1 k.p.c.)

sprawy z powództwa (...) Ltd. z siedzibą w L.

przeciwko U. F.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego U. F. na rzecz powoda (...) Ltd. z siedzibą w L. kwotę 5.431,75 zł (słownie: pięć tysięcy czterysta trzydzieści jeden złotych siedemdziesiąt pięć groszy) wraz z odsetkami:

- umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 4.865,64 zł od dnia 15 maja 2024 r. do dnia zapłaty;

- odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 566,11 zł od dnia 15 maja 2024 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego U. F. na rzecz powoda (...) Ltd. z siedzibą w L. kwotę 2 117 zł (dwóch tysięcy stu siedemnastu złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt I C 683/24

UZASADNIENIE

wyroku z 14 marca 2025 r.

Strona powodowa (...) Ltd. z siedzibą w L. wniosła pozew przeciwko U. F. o zapłatę kwoty 5.431,75 zł wraz z maksymalnymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 15 maja 2024 r. do dnia zapłaty od kwoty 4.865,64 zł oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 15 maja 2024 r. do dnia zapłaty od kwoty 566,11 zł. Nadto wniosła o zasądzenie od pozwanej na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała, iż podstawą roszczenia dochodzonego pozwem stanowiła umowa pożyczki krótkoterminowej zawartej przez jej poprzednika prawnego z pozwaną w dniu 19 października 2023 r.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od strony powodowej zwrotu kosztów postępowania. Pozwana podniosła szereg zarzutów, przede wszystkim kwestionując legitymacje procesowe stron oraz istnienie przedmiotowego zobowiązania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny .

W dniu 19 października 2023 r. U. F. zawarła za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość (strony internetowej) z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. umowę pożyczki o numerze (...). W umowie został wskazany adres pożyczkobiorcy oraz jego dane osobowe, jak jego imię i nazwisko, numer dowodu osobistego oraz numer PESEL.

W § 1 części szczegółowej umowy wskazano, iż całkowita kwota pożyczki wynosiła 4.400 zł, prowizja – 476,12 zł, odsetki – 66,79 zł (oprocentowanie 18,5%), całkowity koszt pożyczki – 542,91 zł, a całkowita kwota do zapłaty – 4.942,91 zł. Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania pożyczki wynosiła 311,89%. Termin spłaty pożyczki ustalono na 30 dni liczonych od dnia wypłaty pożyczki na rachunek bankowy pożyczkobiorcy. W § 2 sprecyzowano termin obowiązywania umowy do 18 listopada 2023 r.

Zgodnie z § 1 części ogólnej umowy, udzielenie pożyczki było uzależnione od uprzedniej pozytywnej oceny zdolności kredytowej pożyczkobiorcy dokonanej przez pożyczkodawcę zgodnie z art. 9 ustawy o kredycie konsumenckim. Dokonanie oceny zdolności kredytowej pożyczkobiorcy miało nastąpić na podstawie informacji uzyskanych od pożyczkobiorcy oraz informacji uzyskanych z odpowiednich baz danych, a także zbiorów danych pożyczkodawcy.

W myśl § 4 i § 7 umowy, iż w przypadku opóźnienia w spłacie pożyczki pożyczkodawca miał mieć możliwość naliczania odsetek za czas opóźnienia w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie.

Zgodnie z warunkami umowy, U. F. miała prawo do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od jej zawarcia, bez podania przyczyny (§ 8 umowy).

Pożyczkodawca dokonał w dniu 19 października 2023 r. wypłaty pożyczki w wysokości 4.400 zł na rachunek bankowy U. F. o numerze (...), w tytule przelewu wpisując „Pożyczka (...)”.

Dowody: umowa pożyczki wraz z załącznikiem k. 32-37, formularz informacyjny k. 38-40, potwierdzenie k. 41, potwierdzenia wykonania transakcji k. 43, 44, 45, regulamin k. 46-50, wydruk z systemu transakcyjnego k. 51.

U. F. nie dokonała zwrotu pożyczki, wobec czego pismem z 3 grudnia 2023 r. pożyczkodawca wezwał ją do zapłaty kwoty 4.938,51 zł w terminie 7 dni.

Dowód: wezwanie do zapłaty z 3.12.2023 r. k. 31, 42.

Pożyczkodawca zbył przysługującą mu wobec U. F. wierzytelność wynikającą z niespłaconej pożyczki udzielonej na podstawie umowy nr (...) z 19 października 2023 r. Na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności z 20 marca 2024 r. wierzytelność tę nabył (...) Ltd. z siedzibą w L..

Dowody: umowa sprzedaży wierzytelności z 20.03.2023 r. k. 56-59, wyciągi z załączników k. 61, 62, oświadczenie k. 63, wydruk z KRS k. 64-66, pełnomocnictwo k. 67, uchwały dyrektorów k. 68, 69, 70,

wyciąg z rejestru z tłumaczeniem k. 71-72.

Pismami z 2 kwietnia 2024 r. (...) Ltd. z siedzibą w L. poinformował U. F. o nabyciu przysługującej (...) spółce z o.o. z siedzibą w W. wierzytelność wynikającej z umowy pożyczki nr (...) z 19 października 2023 r., a także wezwał U. F. do zapłaty w terminie 10 kwietnia 2024 r. kwoty 5.302,78 zł, wynikającej z zawartej przez pozwaną umowy nr (...).

Dowody: wezwanie do zapłaty z 2.04.2024 r. k. 54, zawiadomienie z 2.04.2024 r. k. 54, pełnomocnictwo k. 54v.

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo okazało się zasadne.

Strona powodowa dochodziła roszczenia wynikającego z umowy pożyczki zawartej przez pozwaną z poprzednikiem prawnym powoda. Pozwana zakwestionowała powództwo zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Strony pozostawały w sporze przede wszystkim co do legitymacji procesowych stron, istnienia przedmiotowego stosunku zobowiązaniowego oraz ważności postanowień umownych w zakresie kosztów pozaodsetkowych.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie został ustalony w oparciu o przedłożone przez powoda dokumenty, w tym przedłożone wydruki. Podkreślić należy, iż w przypadku przedłożonych przez powoda dokumentów, tj. wyciągów z rejestrów, pełnomocnictw, umowy przelewu wierzytelności – ich treść w zasadzie nie była przez żadną ze stron kwestionowana, a jedynie strony wywodziły z nich odmienne skutki prawne, jak również w zakresie ustalenia stanu faktycznego, albowiem pozwany podnosił, iż przedstawione dowody nie są wystarczające do udowodnienia okoliczności istotnych z punktu widzenia odpowiedzialności pozwanej. W ocenie Sądu przedłożone w niniejszej sprawie dowody w postaci dokumentów i wydruków były ze sobą zgodne, tworząc spójny obraz stanu faktycznego przedstawionego powyżej, a w trakcie postępowania nie ujawniły się żadne okoliczności podważające ich autentyczność, stad Sąd dał im wiarę i oparł się na nich ustalając stan faktyczny.

Zaznaczyć nadto należy, iż dowody w postaci wydruków nie stanowią dokumentów w rozumieniu art. 245 k.p.c., wobec czego podlegają ocenie jako inne dowody w oparciu o treść art. 233 k.p.c. Zatem stanowią one dowody w sprawie, ale ich moc dowodowa oceniana jest w kontekście całokształtu zebranego materiału dowodowego w sprawie.

W pierwszej kolejności należy się odnieść do zgłoszonego przez pozwanego zarzutu braku legitymacji procesowych stron. Zdaniem pozwanej strona powodowa nie wykazała nabycia przedmiotowej wierzytelności w drodze cesji, z kolei pozwana nie posiadała legitymacji biernej, ponieważ nigdy nie zawarła przedmiotowej umowy pożyczki z 19 października 2023 r.

Ustalenie legitymacji stron procesu poprzedza materialne badanie powództwa, albowiem legitymacja procesowa stanowi bowiem uprawnienie wypływające z prawa materialnego (konkretnego stosunku prawnego) do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu konkretnemu podmiotowi, dlatego też fakty, z których wywodzone jest dochodzone roszczenie (tworzące prawo podmiotowe), powinien co do zasady dowieść powód.

Powodowa spółka dla uzasadnienia swojego żądania powoływała się na nabycie w drodze umowy sprzedaży wierzytelności od (...) spółki z o.o. w W., wierzytelności dochodzonej pozwem, którą pierwotny wierzyciel posiadał wobec pozwanej z tytułu umowy pożyczki. Zatem powództwo zostało oparte na treści art. 509 § 1 k.c., zgodnie z którym wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Stosownie natomiast do treści art. 509 § 2 k.c. wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Przelew wierzytelności jest więc umową, w wyniku której dotychczasowy wierzyciel przenosi wierzytelność na rzecz osoby trzeciej, która z tą chwilą staje się wierzycielem dłużnika, a dotychczasowy wierzyciel zostaje wyłączony z istniejącego stosunku zobowiązaniowego.

W ocenie Sądu powód wykazał w niniejszym postępowaniu, iż posiada legitymację do dochodzenia od pozwanej przedmiotowego roszczenia, tj. legitymację czynną do występowania w charakterze powoda. Co prawda strona powodowa wraz z pozwem przedłożyła tylko jedną z umów cesji z ich ciągu, bądź też nieprawidłową umowę sprzedaży wierzytelności (zawartą z innym podmiotem), lecz przedłożyła wyciąg z załącznika nr 1 do umowy sprzedaży wierzytelności z 20 marca 2024 r. zawartej ze spółką (...) sp. z o.o. (k. 61), w którym pod pozycją nr 464 znajdowała się wierzytelność wobec U. F. wynikająca z umowy pożyczki nr (...). Należy także podkreślić, iż powód wnosząc pozew dysponował danymi osobowymi pozwanej oraz wydrukami (umowy pożyczki, formularza informacyjnego, wezwania do zapłaty z 3 grudnia 2023 r.), a nie ulega wątpliwościom, iż informacje tego rodzaju, czy też wszelkiego rodzaju dokumenty/wydruki musiały zostać powodowi udostępnione przez pierwotnego wierzyciela dopiero po skutecznym przeniesieniu na niego przedmiotowej wierzytelności. Dysponowanie nimi przez stronę powodową potwierdza fakt skutecznego dokonania przelewu wierzytelności.

Mając na uwadze wszystkie powyższe ustalenia oraz domniemania faktyczne, Sąd doszedł do przekonania, iż wierzytelność wobec pozwanej stanowiąca podstawę dochodzonego pozwem roszczenia została skutecznie nabyta przez powoda i tym samym posiadał on legitymację czynną do wytoczenia przedmiotowego powództwa.

W ocenie Sądu strona powodowa wykazała także zawarcie przez strony przedmiotowej umowy pożyczki z 19 października 2023 r. i tym samym istnienie legitymacji biernej przez pozwaną.

Podstawę stosunku prawnego łączącego strony stanowiła umowa pożyczki. Z twierdzeń powoda przedstawionych w niniejszej sprawie wynika, iż pierwotnego wierzyciela i pozwaną miała łączyć umowa, która pod względem prawnym stanowić miała umowę kredytu konsumenckiego zawieranego na odległość w rozumieniu art. 5 pkt 13 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (Dz.U. z 2011 roku, Nr 126, poz. 715) oraz art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 maja 2014 roku prawo konsumenta. Poza tym w niniejszej sprawie zastosowanie znajdowały również przepisy regulujące umowę pożyczki. Zgodnie z art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W myśl natomiast art. 3 ust. 1 wspomnianej ustawy o kredycie konsumenckim przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki (art. 3 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy). Natomiast przez kredyt konsumencki zawierany na odległość rozumie się umowę o kredyt konsumencki zawieraną z konsumentem bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość (art. 5 pkt 13 ww. ustawy). Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Z kolei art. 29 ust. 2 tej ustawy stanowi, że kredytodawca lub pośrednik kredytowy jest zobowiązany niezwłocznie doręczyć umowę konsumentowi.

Odnosząc powyższe regulacje prawne do realiów rozpoznawanej sprawy wskazać należy, że forma pisemna czynności prawnej zastrzeżona w art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim została przewidziana dla oświadczeń wszystkich stron czynności. W tym zakresie zaznaczenia wymaga, że oświadczenie woli pozwanej nie wyczerpuje sposobu zachowania formy pisemnej opisanego w art. 78 § 1 k.c. ani zrównanej z nią w skutkach formy elektronicznej, o której mowa w art. 78 ¹ k.c. Pozwana nie opatrzyła bowiem swojego oświadczenia podpisem własnoręcznym ani kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Marginalnie wskazać można w tym miejscu, że materiał dowodowy zebrany w aktach sprawy nie daje podstaw do uznania, aby oświadczenie woli wierzyciela pierwotnego zostało złożone w formie elektronicznej w rozumieniu wymienionego przepisu Kodeksu cywilnego. Godzi się stwierdzić, że strona powodowa do akt sprawy przedłożyła wydruki niezawierające jakiejkolwiek wzmianki o opatrzeniu ich podpisem elektronicznym, jak również nie przedłożyła żadnych certyfikatów wskazujących na posługiwanie się przez jej poprzednika prawnego takim podpisem. Zgodnie zaś z art. 245 k.p.c. dokument prywatny sporządzony w formie pisemnej albo elektronicznej stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. W konsekwencji przedłożone wraz z pozwem wydruki obejmujące umowę pożyczki i pozostałe oświadczenia związane z jej zawarciem i zakończeniem, mogą co najwyżej z mocy art. 308 k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c. dowodzić treści zawartych w nich oświadczeń, w żadnym wypadku nie mogą jednak wskazywać na formę zdziałanej czynności prawnej.

Wykładnia językowa przepisu art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim wskazuje zatem, że przy zawieraniu umowy pożyczki pomiędzy stronami nie dochowano formy pisemnej. Jak wskazuje się w doktrynie wykładnię językową art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim wspiera wykładnia historyczna, zgodnie z którą na etapie prac legislacyjnych nad ustawą, które transponowały do polskiego porządku prawnego dyrektywę 2008/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 23 kwietnia 2008 roku w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz. Urz. UE L 133 z 22 maja 2008 roku, str. 66, dalej powoływanej jako „dyrektywa unijna”), świadomie opowiedziano się za utrzymaniem wymogu formy pisemnej przy zawieraniu umów o kredyt konsumencki, nie implementując możliwości zawierania takich umów na trwałych nośnikach (zob. Czech Tomasz. Art. 29. W: Kredyt konsumencki. Komentarz, wyd. II [online]. Wolters Kluwer Polska, 2018-03-25). Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie (...) Slovakia a.s. vs K. B. (wyrok z 9 listopada 2016 roku, sygn. akt C-42/15, pkt 35), wskazał, że „nośnik ten powinien gwarantować, by konsument w sposób analogiczny do formy papierowej posiadał dane informacje w celu umożliwienia mu w razie potrzeby powołania się na przysługujące mu prawa. W tym względzie istotna z punktu widzenia konsumenta jest możliwość przechowywania informacji, które zostały mu osobiście przekazane, gwarancja braku zmian w ich treści, a także ich dostępność w odpowiednim okresie oraz możliwość ich odtworzenia w niezmienionej postaci”. Zgodnie zaś z definicją zawartą w art. 5 pkt 17 ustawy o kredycie konsumenckim trwały nośnik to materiał lub urządzenie służące do przechowywania i odczytywania informacji przekazywanych konsumentowi w związku z umową o kredyt, przez czas odpowiedni do celów jakim informacje te służą oraz pozwalające na odtworzenie tych informacji w niezmienionej postaci. Definicja zawarta w polskiej ustawie jest zbieżna treściowo i zakresowo z definicją wskazaną w dyrektywie unijnej, stąd też w pełni zaaprobować należy poglądy wyrażone w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej odnoszące się do pojęcia „trwałego nośnika”. Nie ulega wątpliwościom, iż umowa kredytu konsumenckiego zawierana na odległość musi spełniać przesłanki wymienione w ustawie o kredycie konsumenckim, które to przepisy mają charakter autonomiczny, przy czym złożenie skutecznego oświadczenia woli nie wymaga opatrzenia go kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Mając powyższe na uwadze przyjąć należy, że nie doszło do naruszenia art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim.

Z przedstawionych przez stronę powodową dowodów wynika domniemanie faktyczne złożenia przez pozwaną oświadczenia woli dotyczącego umowy pożyczki z dnia 19 października 2023 r. Domniemanie to należy wyprowadzić z zestawienia treści umowy pożyczki (k. 32-36) oraz z potwierdzenia wypłaty przedmiotu umowy pożyczki (k. 43-45), zwłaszcza, iż oznaczenie umowy pożyczki (nr (...)) odpowiada treści potwierdzenia wykonania transakcji płatniczej. Umowa pożyczki dotyczyła 4.400 zł i taka sama kwota została wypłacona pozwanej U. F. przez wierzyciela pierwotnego, ze wskazaniem, iż wypłata następuje tytułem umowy pożyczki o numerze tożsamym z numerem umowy pożyczki udzielonej przez (...) sp. z o.o., w imieniu której działała spółka (...) sp. z o.o. Dowód wydania przedmiotu pożyczki niewątpliwie obciąża pożyczkodawcę, który może posługiwać się wszelkimi środkami dowodowymi. Wśród nich, jako najbardziej skuteczne należy wymienić dowody na piśmie, np. pokwitowanie, rewers, recepis, skrypt dłużny, oblig itp. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 marca 2002 roku, I CKN 1086/99, LexPolonica nr 2253346). Strona powodowa złożyła na tę okoliczność dowód potwierdzenia wykonania transakcji płatniczej na kwotę 4.400 zł, dokonany na rachunek bankowy pożyczkobiorcy (pozwanej) w dniu 19 października 2023 r., a więc w dniu zawarcia umowy pożyczki nr (...). Odnosząc się do zarzutów pozwanej w tym zakresie, wskazać należy, iż wydruki potwierdzające dokonanie transakcji bankowej, zwłaszcza potwierdzenie wygenerowane przez spółkę (...) S.A. („ (...)”). Wydruki te podlegają ocenie jak dokumenty w sprawie, albowiem zostały wygenerowane elektronicznie i nie wymagają podpisu ani stempla. Jeśli pozwana twierdziła, że rachunek bankowy, na który została przelana kwota 4.400 zł nie należał do niej, to sama powinna wykazać inicjatywę dowodową w tym zakresie. Tymczasem pozwana w żaden sposób nie zakwestionowała, iż numer rachunku wskazany w ww. przelewie do niej nie należy, ani że nigdy nie otrzymała na swój rachunek tej kwoty. Pozwana podniosła jedynie, że zobowiązanie wynikające z umowy pożyczki nr (...) nie istnieje, albowiem nie złożyła oświadczenia woli i nie zawarto umowy pożyczki. Pozwana nie wykazała zaś, aby traktowała otrzymaną kwotę jako świadczenie nienależne, w tym na wezwania do zapłaty nie reagowała, nie zwracała się o wyjaśnienie przesłania na jej rachunek środków, co do których nie zawierała żadnej umowy, nie zgłaszała również żadnym organom, aby poprzednik prawny powoda w sposób nieuprawniony dysponował jej danymi w zakresie danych osobowych i rachunku bankowego.

Na marginesie wskazać należy, iż Sądowi z urzędu wiadomym jest, iż niniejsza sprawa nie jest jedną sprawą, jakie toczą się przeciwko pozwanej i w których roszczenie wywodzone jest z umowy pożyczki, niejednokrotnie zawieranej także na odległość. W tej zaś sytuacji tym bardziej zasadnym jest przyjęcie, iż również z poprzednikiem prawnym powoda pozwana zawarła umowę pożyczki, zaś twierdzenia o braku złożenia przez nią oświadczenia woli o jej zawarciu są jedynie przyjętą przez nią w niniejszej sprawie linią obrony.

Zdaniem Sądu dowody przedstawione przez powoda w niniejszej sprawie w sposób jednoznaczny potwierdzały zawarcie przez pozwaną z poprzednikiem prawnym powoda umowy pożyczki z 19 października 2023 r. na wskazanych w przedłożonym wydruku warunkach, a pozwana złożyła oświadczenie woli wyrażające zgodę na zawarcie umowy pożyczki na warunkach wynikających z przedłożonego przez powoda wydruku. Tym samym pozwana niewątpliwie posiadała legitymację bierną w niniejszej sprawie.

Podkreślić przy tym należy, iż z § 1 części ogólnej umowy pożyczki wynika, iż udzielenie pożyczki było uzależnione od uprzedniej pozytywnej oceny zdolności kredytowej pożyczkobiorcy dokonanej przez pożyczkodawcę zgodnie z art. 9 ustawy o kredycie konsumenckim. Dokonanie oceny zdolności kredytowej pożyczkobiorcy miało nastąpić na podstawie informacji uzyskanych od pożyczkobiorcy oraz informacji uzyskanych z odpowiednich baz danych, a także zbiorów danych pożyczkodawcy. Decyzję tę musiał tym samym poprzedzać wniosek pozwanej o udzielenie pożyczki i złożenie oświadczenia woli o zamiarze jej zawarcia na wskazanych warunkach. Następnie pożyczkodawca musiał dokonać sprawdzenia zdolności kredytowej i otrzymać pozytywny wynik, albowiem w przeciwnym razie do zawarcia umowy pożyczki by nie doszło. Mając na uwadze powyższe należało uznać, iż zarzut pozwanej co do niezbadania zdolności kredytowej pozwanej i tym samym bezwzględnej nieważności umowy, był bezzasadny.

Pozwana niezależnie od kwestionowania zobowiązania co do zasady podniosła również, iż powód nie wykazał żadnym dokumentem wysokości dochodzonego roszczenia. Niewątpliwie powód winien udowodnić, iż przysługuje mu roszczenie i to w określonej wysokości. Niemniej w ocenie Sądu zarzuty pozwanej związane z niewykazaniem przez stronę powodową wysokości dochodzonego roszczenia nie zasługiwały na uwzględnienie. Strona powodowa wykazała wysokość zaległości poprzez przedstawienie umowy pożyczki. Zarówno kwota dochodzona tytułem kapitału jak i kwota dochodzona tytułem prowizji, jak również odsetek kapitałowych mieściły się w kwotach tych zobowiązań określonych w umowie. Pozwana kwestionując zaś wysokość zaległości nie przedstawił dowodów wykazujących to, aby należność z tego tytułu była w jakiejkolwiek części przez nią spłacona. Na pozwanej więc spoczywał ciężar dowodu w zakresie spełnienia przez nią świadczenia. Brak było potrzeby zatem wykazania przez stronę powodową sposobu rozliczenia wpłat dokonanych przez pozwaną, gdyż takowych nie było. Nie sposób wymagać, aby strona powodowa miała wykazać fakt niezwrócenia przez pożyczkobiorcę kwoty otrzymanej tytułem umowy pożyczki.

Kolejny zarzut pozwanego sprowadzał się do kwestionowania obciążenia pozwanego obowiązkiem zapłaty prowizji za udzielnie pożyczki. Pozwany w tym zakresie wskazywał, iż opłata ta została wprowadzona jednostronnie przez pierwotnego wierzyciela do umowy pożyczki, że nie miał wpływu na jej ustalenie, jak również, że koszt ten jest rażąco zawyżony, powołując się na treść art. 358 ¹ § 1 k.c. Zdaniem pozwanego zobowiązanie do zapłaty tej prowizji, budziły wątpliwości, co do zgodności tego zobowiązania z obowiązującymi przepisami.

W pierwszej kolejności Sąd uznał, iż w niniejszej sprawie, niezależnie czy postanowienia umowne dotyczące prowizji uznać za naruszające w sposób istotny interesy konsumenta i dobre obyczaje i tym samym nieważne – brak jest podstaw do uznania, iż cała umowa w takiej sytuacji jest nieważna. Zastrzeżenie prowizji bowiem nie jest elementem przedmiotowo istotnym umowy pożyczki określonej w art. 720 k.c., a tym samym nie sposób uznać, aby wyeliminowanie tych zapisów spodobałoby, ze do umowy by nie doszło. Zatem kwestie dotyczące ważności czy też skuteczności postanowień umowy w zakresie, w jakim zastrzega ona prowizję i określa jej wysokość, jak również ocena abuzywności tych postanowień powinny być odniesione jedynie w zakresie tych postanowień umownych.

Pozwana zawarła umowę pożyczki, z której powód wywodził swoje roszczenie, jako konsument, wobec czego niezależnie od zarzutów pozwanej na Sądzie ciążył obowiązek podjęcia działań z urzędu mających na celu ustalenie, czy postanowienia umowne zamieszczone w umowie konsumenckiej będącej przedmiotem toczącego się sporu, są objęte zakresem stosowania dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz. U. UE. L. z 1993 r. Nr 95, str. 29 z późn. zm.), a jeżeli tak, to zobowiązany jest z urzędu zbadać, czy postanowienie to ewentualnie ma nieuczciwy charakter.

W niniejszej sprawie nie budziła wątpliwości Sądu zasadność ustalonych w umowie pożyczki wysokości kosztów pozaodsetkowych w postaci prowizji.

Przechodząc do analizy abuzywności postanowienia umownego wskazać należy, że umowy zawierane w obrocie konsumenckim zwykle nie są negocjowane i przyjmują charakter adhezyjny. Z tych względów prawodawca zdecydował się na przyznanie konsumentom szczególnej ochrony. Postanowienia wzorców umownych stosowanych przez przedsiębiorców mogą zostać uznane za niedozwolone, jeśli kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając przy tym jego interesy (art. 385 ¹ § 1 k.c.). Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Za nieuzgodnione indywidualnie uważa się te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (art. 385 ¹ § 3 i 4 k.c.), a więc w tym przypadku na powodzie.

Postanowienia umowne dotyczące obowiązku zapłaty prowizji w wysokości 476,12 zł przy udzieleniu pożyczki w wysokości 4.400 zł na okres 30 dni, nie są sprzeczne z dobrymi obyczajami i nie naruszają rażąco interesów pozwanej jako konsumenta. Wszelkie opłaty pobierane przez pożyczkodawcę powinny wyrównywać rzeczywiste koszty poniesione przez niego w związku z podjęciem danej czynności i nie powinny być rażąco wysokie dla konsumenta, a zatem nie powinny być formułowane w sposób ryczałtowy, bez odzwierciedlenia w kosztach ponoszonych rzeczywiście przez pożyczkodawcę.

W ustawie o kredycie konsumenckim określony został limit kosztów pozaodsetkowych związanych z zawarciem umowy o kredyt konsumencki (art. 36a tej ustawy) i strony posiadają swobodę kontraktową w tym zakresie. Na owe pozaodsetkowe koszty kredytu może składać się wiele elementów, a więc opłaty, prowizje, podatki, marże i koszty usług dodatkowych, co wynika z art. 5 pkt 6 i 6a ustawy o kredycie konsumenckim. Sąd miał na uwadze okoliczność, iż limitowanie przez ustawę rozmiaru całości obciążeń konsumenta z tytułu kosztów pozaodsetkowych kredytu nie może być interpretowane jako uprawnienie pożyczkodawcy do dowolnego określania wielkości poszczególnych składników tych kosztów, bez uwzględnienia treści art. 385 ¹ § 1 k.c. i art. 58 § 1 i 2 k.c., o ile tylko ich suma nie przekroczy granicy zakreślonej przez ustawodawcę. Podkreślić trzeba, że przedsiębiorcę udzielającego kredytu konsumenckiego czy też pożyczki wiąże zarówno art. 385 ¹ § 1 k.c., jak i art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim, co oznacza, że musi on mieć na uwadze zarówno to, by do umowy zawartej z konsumentem nie wprowadzać postanowień określających zobowiązania kontrahenta w sposób, który pozwalałby je uznać za klauzule niedozwolone, jak i dbać o to, by suma kosztów pozaodsetkowych nie wykroczyła poza ich maksymalną wysokość określoną ustawą.

Wynagrodzenie prowizyjne określone w umowie pożyczki z 19 października 2023 r. w wysokości 476,12 zł nie było wygórowane, nie naruszało równości stron transakcji. Postanowienie umowne w tym zakresie należało uznać za ważne i zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd w całości uwzględnił także żądanie zapłaty odsetek umownych (odsetek kapitałowych) w wysokości 66,79 zł, albowiem te zgodnie z twierdzeniem pozwu zostały obliczonej od kwoty udzielonej pożyczki, czyli kwoty 1.000 złotych, co do której pozwana była zobowiązana ją zapłacić.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia w przedmiocie odsetek stanowił art. 481 § 1 k.c. Stosownie do tego przepisu, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W § 4 i 7 części ogólnej umowy pożyczki, pożyczkodawca zastrzegł sobie w razie opóźnienia w spłacie pożyczki możliwość naliczenia odsetek w wysokości maksymalnych odsetek ustawowych za opóźnienie i odsetki w takiej też wysokości Sąd zasądził w punkcie I wyroku od kwoty 4.865,64 zł. Ponadto powodowi należały się odsetki liczone od kwoty 566,11 zł w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, począwszy od dnia 15 maja 2024 r.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał powództwo za w pełni zasadne i orzekł, jak w pkt. I wyroku, zasądzając całość żądania zgodnie z pozwem.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności stron za wynik procesu, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Strona powodowa wygrała sprawę w całości, a zatem należy jej się zwrot od pozwanej całości poniesionych kosztów postępowania. Powódka w toku postępowania poniosła koszty w wysokości 2.117 zł, w tym opłatę od pozwu w wysokości 300 zł oraz koszty wynagrodzenia pełnomocnika będącego radcą prawnym w wysokości 1.800 zł (zgodnie z § 2 pkt 4 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1964 z późn. zm.) i opłatę kancelaryjną od udzielonego pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. O dalszych odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

sędzia Aneta Iglewska-Wilczyńska