Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Goleniowie

Zgodnie z art. 38 posiadacz weksla, płatnego w oznaczonym dniu albo w pewien czas po dacie lub po okazaniu, powinien przedstawić go do zapłaty bądź w pierwszym dniu, w którym można wymagać zapłaty, bądź w jednym z dwóch następnych dni powszednich.

Zgodnie z art. 30 zapłatę weksla można zabezpieczyć poręczeniem wekslowym (aval) co do całości sumy wekslowej lub co do jej części. Poręczenie może dać osoba trzecia lub nawet osoba, podpisana na wekslu. Przepis art. 31 stanowi, że Poręczenie umieszcza się na wekslu albo na przedłużku. Poręczenie oznacza się wyrazem „poręczam” lub innym zwrotem równoznacznym; podpisuje je poręczyciel. Sam podpis na przedniej stronie weksla uważa się za udzielenie poręczenia, wyjąwszy gdy jest to podpis wystawcy lub trasata. Poręczenie powinno wskazywać, za kogo je dano. W braku takiej wskazówki uważa się, że poręczenia udzielono za wystawcę. Zgodnie z przepisem art. 32 poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył.
Zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem wady formalnej. Poręczyciel wekslowy, który zapłacił weksel, nabywa prawa, wynikające z wekslu, przeciw osobie, za którą poręczył, i przeciw tym, którzy wobec tej osoby odpowiadają z weksla.

W ocenie Sądu nie można w realiach niniejszej sprawy stwierdzić, że weksel, który został dołączony do pozwu jest nieważny. Nie budzi wątpliwości, że zarzut odnośnie ważności weksla poniesiony przez pozwane spółki zawiera kwestie sporne w doktrynie; niemniej jednak Sąd Rejonowy jest zdania, że treść weksla i określony w nim termin płatności znajduje podstawy powyższej ustawie. Nie budzi wątpliwości, że sporne w doktrynie jest określenie terminu płatności, np. do dnia. Część komentatorów uważa, że termin płatności nie może być podany w ten sposób (por. A. Doliński, Komentarz, s. 235; W. Opalski, T. Komosa, Komentarz, s. 79, I. Heropolitańska, Komentarz do Prawa wekslowego). Inni twierdzą, że ważny jest weksel z oznaczeniem „płatny do dnia”, ponieważ termin płatności został w nim podany. Weksel z terminem płatności do określonego dnia należy uznać za płatny właśnie w tym dniu, skoro takie określenie wskazuje, że obowiązek zapłaty istnieje dopiero w tym dniu (por. A. Szpunar, Komentarz do Prawa wekslowego, s. 140, K. Piasecki, Komentarz, Bydgoszcz 1997, s. 145). Terminem płatności weksla płatnego "do dnia …" jest ostatni dzień (M. C., L. B., Prawo wekslowe i czekowe, legalis).

Za przyjęciem dopuszczalność formuły „do dnia” przemawia treść art. 40 Prawa wekslowego, zgodnie z którym posiadacz wekslu nie ma obowiązku przyjmowania zapłaty przed terminem płatności. Trasat, który płaci przed terminem płatności, czyni to na własne niebezpieczeństwo. Wykładnia przepisu art. 33 i 40 Prawa wekslowego prowadzi do wniosku, że zapłata może być dokonana przed dniem płatności weksla, przy czym posiadacz weksla nie ma obowiązku płatności przyjąć; z drugiej strony od dnia płatności, czyli od dnia wskazanego w wekslu, jako końcowy dzień płatności może żądać płatności. Oznacza to, że nie jest tak, że nie może nastąpić płatność przez dniem płatności; ustawa inaczej tylko reguluje zachowanie posiadacza weksla. Za powyższym przemawia także pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 11 września 2003 roku (III CKN 567/01, lex).

Można przytoczyć za P. M. (Prawo wekslowe, Oficyna, 2009), że pogląd, by uznawać weksle z klauzulą „płatny do dnia” za nieważne stanowi przykład formalizmu, który nie służy ochronie żadnych istotnych wartości. Reasumując, pomimo, że treść zobowiązania wekslowego ustala się tylko na podstawie tekstu weksla (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 1995 roku, III CZP 66/95) nie może to prowadzić do uznania, że sformułowanie „płatność do dnia” czyni weksel nieważnym.

Należy zgodzić się z zarzutem pozwanych, że weksel nie został przedstawiony do wykupu. Zgodnie z art. 38 posiadacz weksla, płatnego w oznaczonym dniu albo w pewien czas po dacie lub po okazaniu, powinien przedstawić go do zapłaty bądź w pierwszym dniu, w którym można wymagać zapłaty, bądź w jednym z dwóch następnych dni powszednich. Przedstawienia do zapłaty nie było, jednak wskazać trzeba, że przedstawienie weksla do zapłaty nie jest warunkiem zachowania praw przeciw wystawcy i poręczycielom. Głównym dłużnikom weksel może być przedstawiony także w terminie późniejszym, aż do upływu przedawnienia (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 10 lutego 2010 r., CSK 288/09, Lex). Zarówno wystawca weksla własnego, jak i podmiot poręczający za wystawcę odpowiadają na podstawie weksla, mimo że nie przedstawiono im tego weksla w terminie do zapłaty. W zakresie roszczenia o odsetki należne od wystawcy weksla własnego jego wierzycielowi, posiadaczowi weksla, skutkiem nieprzedstawienia weksla do zapłaty jest jedynie to, że odsetki należą się dopiero od dnia, w którym wystawca weksla mógł faktycznie dokonać oględzin weksla i ustalić, czy jest zobowiązany do jego zapłaty. Doręczenie odpisu nakazu zapłaty powoduje, że następuje poinformowanie wystawcy weksla własnego (a także poręczycieli wekslowych) o możliwości zapoznania się z oryginałem weksla i może być uznane za spełniające wymaganie określone w art. 38 ustawy.

Odnośnie zarzutu wypełnienia weksla niezgodnie z porozumieniem wskazać trzeba, że przepisy prawa wekslowego nie określają w żaden sposób formy deklaracji wekslowej. Deklaracja ta powinna określać stosunek prawny, na zabezpieczenie którego został wręczony weksel. Powinna też zawierać określenie, do jakiej kwoty odbiorca może uzupełnić weksel (zwykle wpisuje się do wysokości kwoty zadłużenia wynikającego z umowy, którą weksel zabezpiecza). Podkreślić należy, że ważność weksla in blanco nie jest uzależniona od istnienia deklaracji wekslowej, która ma przede wszystkim znaczenie dowodowe. Deklaracja ta ułatwia bowiem posiadaczowi weksla in blanco odparcie ewentualnych zarzutów wystawcy, że weksel został uzupełniony niezgodnie z zawartym porozumieniem. Jakkolwiek pamiętać należy, że zawsze ciężar dowodu, iż weksel został wypełniony niezgodnie z zawartym w tym zakresie porozumieniem, spoczywa na dłużniku wekslowym (art. 10 prawa wekslowego) (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 1962 r. lex). Pomimo, że pozwane podniosły taki zarzut w żaden sposób nie wykazały, by do takiego wypełnienie weksla – niezgodnego z porozumieniem - doszło. Samo stwierdzenie, że pozwana ad. 1 nie pozostaje w późnieniu wobec powódki nie jest wystarczające. Należy wskazać, że zarzut nieistnienia roszczenia ze stosunku podstawowego nie powoduje przerzucenia ciężaru dowodu na powódkę w zakresie wykazania istnienia należności ze stosunku podstawowego. To pozwana winna wykazać, że weksel jest wypełniony niezgodnie z porozumieniem, zaś jej twierdzenia zostały potraktowane przez Sąd jako gołosłowne.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł, jak na wstępie.

Orzeczenie w punkcie III znajduje swoją podstawę w art. 355 § 1 k.p.c., albowiem powódka skutecznie cofnęła częściowo pozew w stosunku do pozwanych.

W związku z tym, że powódka wygrała sprawę w zasadzie w całości, nieznacznie przegrywając ją w zakresie odsetek, zaś umorzenie postępowania nastąpiło z powodu uiszczenia części żądanej kwoty w toku procesu, Sąd na podstawie art. 101 k.p.c. orzekł, jak w pkt IV. Powódka poniosła koszt: 177 zł, tytułem opłaty od pozwu, 17 złotych tytułem opłaty sadowej od pełnomocnictwa, 2400 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Orzeczenie w punkcie V znajduje swoje uzasadnienie w treści art. 83 ust. 1 i 2 w związku z art. 113 ust. 1 i 2 ustawy o kosztach sadowych w sprawach cywilnych. Pozwane winny uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Goleniowie kwotę 529 zł tytułem uzupełniającej opłaty od pozwu, 138,55 złotych tytułem tymczasowo poniesionego przez Skarb Państwa wydatku w postaci wynagrodzenia tłumacza, k. 78.